Doel

De werkgroep Boerderijen stelt zich ten doel door middel van opmeting en documentatie boerderijen, maar ook andere historische panden, voor het nageslacht vast te leggen. Daarbij gaat het niet alleen om de bouwkundige verschijningsvorm maar ook om de bewonersgeschiedenis. Daarnaast doet de werkgroep onderzoek naar de vroegere veldnamen.

De leden van de werkgroep boerderijen

Willy Hammink Contactpersoon Om contact op te nemen met de werkgroep:

Overige werkgroepleden

Gerrit Lebbink	Willie Thijssen	Hans v.d. Meer	Joke Aleven

Harry Peters	Hans Hansen	Theo Otten

Start onderzoek boerderijen

Vaak wordt de noodzaak tot opmeting bepaald door het feit dat panden op de nominatie staan om gesloopt of ingrijpend verbouwd te worden. Door vroegtijdig contact op te nemen met de bewoners is het ook mogelijk een groot deel van de bewonersgeschiedenis vast te leggen door middel van gesprekken met de bewoners, oude koopakten en dergelijke.

Wijze van onderzoek

Het opmeten en beschrijven van panden wordt gedaan volgens de ‘richtlijnen voor de opmeting en vragenlijst voor de beschrijving van oude boerderijen’. Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Stichting Historisch Boerderij Onderzoek (SHBO) te Arnhem, met als doel een uniforme wijze van documentatie te verkrijgen. Sinds 2007 is deze stichting opgeheven en haar archief is ondergebracht bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Aan de hand van de bedoelde richtlijnen worden diverse onderdelen van de boerderij beschreven en historisch ingedeeld. De opmetingen van gevels en plattegronden en het op tekening zetten daarvan gebeuren volgens een vaste werkwijze. De directe omgeving van een boerderij wordt niet vergeten. Het erf met bijbehorende gebouwen en erfbeplanting wordt ingemeten en beschreven. Vooral oude boomgaarden, hooiopslag, mestopslag en oude waterputten geven informatie over hoe een boerenbedrijf vroeger functioneerde.

Fotografische vastlegging

Een belangrijk aspect is het fotografisch vastleggen van de panden. Ook hier is het zaak in een zo vroeg mogelijk stadium de foto’s te maken. Met name voor het interieur is dat van belang. Zo geven bijvoorbeeld de foto’s van het interieur van het Pius X-klooster een zeer goed beeld van het gebruik van het klooster. De laatste tijd wordt ook gebruik gemaakt van moderne technieken als de digitale film- en fotocamera’s.

Kadastraal onderzoek

Om het geheel compleet te maken wordt aan de hand van een kadastraal onderzoek de bewoners- en eigendomsgeschiedenis uitgezocht. Alle gegevens worden per pand vastgelegd en in het archief van de vereniging bewaard. Eenieder kan er zo kennis van nemen.

Dieper onderzoek

Voor daarvoor in aanmerking komende panden gaat het onderzoek nog verder. Dan betreft dat vaak reconstructies van vroegere bouwvormen. Met name de oude havezaten komen hiervoor in aanmerking. Veel kan geput worden uit oude kadastrale atlassen, maar ook oude kaarten van Huis Bergh geven veel informatie. Soms is nog nader onderzoek nodig om bijvoorbeeld de loop van oude grachten en wegen te achterhalen.

Overzicht van de tot dusver uitgevoerde projecten

Bredere belangstelling

Niet alleen voor mensen, die nog eens willen zien hoe een bepaalde boerderij er uit heeft gezien, is de documentatie belangrijk. De laatste tijd doen ook mensen die bijvoorbeeld een boerderij willen verbouwen een beroep op leden van de werkgroep voor advies.

Veldnamen, atlas van vroeger

Veldnamen zijn de straatnamen van het platteland. Ieder plattelands dorp kende ooit honderden akkers, weilanden en andere percelen met elk een specifieke naam,  zoals ´De Somp´, ´Schape Weij´ en ´Galgestuk´.
Veldnamen werden vroeger aan percelen gegeven om deze van elkaar te onderscheiden. Vòòr de invoering van het kadaster werden deze veldnamen gebruikt om de akkers, weilanden en dergelijke nader aan te duiden bij eigendomsoverdracht. De namen die gegeven werden kwamen niet uit de lucht vallen en hadden vaak een directe relatie met het landschap.
Veldnamen behoren tot de meest fascinerende categorieën van ons immateriële erfgoed. Namen als ´Den Rooijen Duivel´, ´Verdriet´ en ´De Klootjes´ maken je nieuwsgierig en dan wil je meer weten over de geschiedenis van dit stukje wei- of bouwland.
Het gebruik van veldnamen is wat in de vergetelheid geraakt. Dat is jammer want achter die namen zit vaak een schat aan verhalen verborgen. Daarom is het zo belangrijk dat daarnaar onderzoek wordt gedaan. De werkgroep is begin 2009 gestart met een onderzoek naar veld- en boerderijnamen in het buurtschap Greffelkamp. Klik hier voor meer informatie over dat onderzoek.

Veel informatie over Didamse veldnamen is al terug te vinden in de publicatie ´Toponymie van Didam´ van Nol Tinneveld.

Hoe treedt de werkgroep naar buiten?

De werkgroep Boerderijen en Veldnamen maakt door middel van publicaties en exposities haar werk voor een breder publiek bekend. Inmiddels is een omvangrijk foto- en tekeningarchief tot stand gekomen dat voor eenieder beschikbaar is. Regelmatig publiceert de werkgroep in het jaarboek Oaver Diem.